آیا بیماری های لثه می توانند باعث بروز آلزایمر شوند؟

بیماری آلزایمر (Alzheimer) در اثر مرگ سلول های عصبی و از بین رفتن بافت های مغز به وجود می آید. این یک تعریف کلی و ساده از روند ابتلا به آلزایمر است. به نقل از محمد علی اکبریان نیا، متخصص و فوق تخصص بیماری های مغز و اعصاب (نورولوژی) آلزایمر یا همان فراموشی و نسیان اغلب در سنین بالا و به دلیل از بین رفتن و تحلیل سلول‌های عصبی مغز رخ می‌دهد. وی ضمن تاکید بر اینکه دلیل اصلی بروز آلزایمر عدم رسیدگی به سلول‌های عصبی مغز است و سلول‌های مغزی هم مانند بدن احتیاج به ورزش دارند، افزود: ورزش سلول‌های مغزی انجام کار‌های فکری، مطالعه و به طور کلی فعالیت مغز است و اگر این اقدامات کاهش پیدا کند، منجر به بروز زود‌تر این بیماری در افراد می‌شود. این متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه تغذیه افراد نقش موثری در بروز این بیماری دارد، توضیح داد: ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای نظیر فشار خون، غلظت خون بالا، بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و برخی از بیماری‌های متابولیک ممکن است، سبب تشدید آلزایمر شوند. در تحقیقات اخیری که توسط دانشگاه تافتس ماساچوست (TUFTS University) صورت گرفته است، عامل احتمالی دیگری که در ابتلا به آلزایمر نقش دارد پیدا شده است. این عامل یک باکتری دهانی به نام فوزوباکتریوم (Fusobacterium nucleatum) است.

باکتری فوزوباکتریوم چیست؟

اول بیایید تا با این باکتری کمی بیش تر آشنا شویم. فوزوباکتریوم یک باکتری رایج است که با بیماری‌های دهان مانند بیماری لثه، بوی بد دهان، آبسه و سرطان دهان مرتبط است. در واقع از این باکتری به عنوان مسئول اصلی بیماری های پریودنتال (Gum Disease) یا لثه یاد می شود. در سال های اخیر این باکتری حتی باعث سرطان روده بزرگ (Colorectal Cancer) و زایمان زودرس (Premature Birth) در زنان نیز شده است. از جمله سایر مشکلاتی که این باکتری می تواند در دهان و دندان ایجاد کند می توان به عفونت پالپ، هالیتوزیس و سرطان دهان اشاره کرد. 

طی آزمایشات اخیر دانشمندان متوجه شده اند که وجود این باکتری در موش ها توانسته است رشد سلول های میکروگلیا (Microglia) را به طرز عجیب و چشم گیری افزایش دهد. این میکروسلول ها، سلول های ایمنی کوچک و غیرعصبی و میان‌بافتی با منشأ میان‌پوستی هستند که بخشی از ساختار حمایتی دستگاه عصبی مرکزی را تشکیل می‌دهند که در مقابل آسیب‌ها، عفونت‌ها و واکنش‌های التهابی مغزی نظیر بیماری آلزایمر و ام اس (ms) پاسخگو هستند.

افزایش بیش از اندازه این میکروسلول ها در بدن واکنش ضد التهابی بیش تری را در پی دارد که این واکنش اختلال تشخیصی بدن، یک عامل کلیدی در کاهش شناختی است که با پیشرفت بیماری آلزایمر رخ خواهد داد. به طور خلاصه توانایی سیستم ایمنی بدن در شناخت بیماری ها و التهاباتی مانند آلزایمر کاهش یافته و همین باعث عدم نشان دادن واکنش آن به این بیماری خواهد شد.

طبق آزمایشات مشخص شد که این باکتری ها باعث معیوب شدن حافظه و سیستم دفاعی بدن موش ها می شوند و همین نتایج دانشمندان را تا درصد بالایی مطمئن کردند که این موضوع برای انسان ها نیز محتمل است.

به طور کلی محققان معتقدند که اگرچه تحقیقات ثابت نمی‌کند که بیماری‌های پریودنتال می‌تواند باعث و عامل 100 درصدی بیماری آلزایمر باشد، اما نشان می‌دهد که اگر بیماری لثه به اندازه کافی درمان نشود، ممکن است علائم بیماری آلزایمر را بدتر کند. علاوه بر این، درمان بیماری لثه در مراحل اولیه آلزایمر می‌تواند به طور بالقوه سرعت پیشرفت آن را کاهش دهد.

منبع: مقاله Alzheimer's and gum disease, a potential link investigated  وب سایت dentalnewspk در تاریخ 25 جولای 2022

طبق آمار حدود 47 درصد از افراد بالای 30 سال آمریکایی با بیماری های پریودنتال درگیر هستند و بیماری آلزایمر در حال حاضر حدود 6.5 میلیون نفر را در سراسر جهان به چالش کشیده است. با توجه به حجم رو به رشد این بیماری مردم اهمیت حفظ بهداشت دهان و دندان را برای حفظ سلامت شناختی و کلی باید جدی تر گرفته شود.

کلام آخر؛ چه کاری از ما بر می آید؟

• به بیماران یادآور شویم که دندان های خود را دو بار در روز، ترجیحا بعد از غذا مسواک بزنند.

• حتما توصیه کنید که بهترین زمان مسواک زدن بعد از صبحانه و پیش از رفتن به تخت خواب است.

• برای بیمارانی با احتمال بروز بیماری های پریودنتال وارنیش فلوراید انجام داده یا از آن ها بخواهید از خمیر دندان های حاوی فلوراید استفاده کنند. طبق گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) این به جلوگیری از پوسیدگی کمک می کند.

• محصولات حاوی تنباکو خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می دهد بنابراین نسبت به استفاده از آن ها به بیماران هشدار دهید. پیشنهاد بدهید که حداقل سالی یک بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنند. معاینات منظم به تشخیص زودهنگام مشکلات کمک می‌کند و می توان جلوی بروز یا پیشرفت بسیاری از آن ها را گرفت.

• از وضعیت سلامت آن ها با خبر شوید. برخی از سرطان ها، زایمان های زودرس، سکته مغزی، بیماری های قلبی عروقی و دیابت با بهداشت نامناسب دهان مرتبط هستند.